Sojaanse fonologie
From Wikipedia Soj
't Biezunjere ve-ṿan de Sojaanse fonologie zeen percesje wie depatalizasie, denasalizasie en se-ṣielabisje medeklinkers.
Contents |
Denasalizasie
De "m", "n", "nj" en "ng" waerde in 't Sojaans óngerhandj e-owtgespraoken es "b", "d", "dj" en "gk" (of wen se vekaad bös). Dees klanke zeen euvere waereld in chweune taol heel zeldzaam: denazale: /m͋/ /n͋/ /ɲ͊/ /ŋ͊/.
Stoeke
't Sojaans wurt gekinmerk de-ḍoor 'n uniek fonologisj percesj: stoeke. Dit kump ve-ṿeur op zwaal medeklinkers (konsonantisj stoeke, eine glottisslaag) en klinkers (vokalisj stoeke: se-ṣielabisj). 't Stoeke kump veurnamelik ve-ṿeur op inhoudswoorde en grammatikaal woorde (wie ve-ṿeurzitselsj). V-ṿeurbilde:
- De o-oorzaak ligk verbórge: /də ɔ'Ɂɔ:rz:æ:k lɪk fr'borɣɪ:/
- Chsek ich ge-gaon ve-ṿeur de kasj staon: /xɕʲæg ɪxx̩x̩ɔ:n͋ vv̩ə:r də kɑɕʲ ɕʲtɔ:n͋/ (lit op: de "g" wurt hie drie keer gestotted)
Hange
Hange is 't versjiensel det binne 'n waord of 'ne zìn 'n pauze aangehaoje wurt wonao de toewan zak en bie 't volgende inhoudswoord weer ómhooggeis (- guuef pauze aan; û is ekstreem kótj; ~ ekstreem langk):
- 'n Mû||teèrend| `gén ('n muterend gen)
- Chsek| ich gaòn| nodde~ `wínk|l (chsek ich gaon nao de winkel)
Ouch waerde konsonante sommigs dubbel zwa langk e-owtgepraoke: "winnnnkel" of "o-oorzzzzaak", maar det isj te inkonsistent om in de pelling waer te ge-gaede.
De esj
Typerend veur 't Sojaans is de "sj" (de hoerekasj, chsek). Dees esj wurt döks op 't eind ve-ṿan 'n woord es "sj" gepeld, maar det isj neet konsistent. De esj wurt es 'n gepatalizeerde Hollandse esj o-owtgepraoke: /ɕʲ/
- Se-ṣojaans: /ɕʲɕ̩ʲɔ'ja:n͋ɕʲ/
- Staon: /ɕʲtɔ:n͋/
- Chsek: /xɕʲæk/
- De-essjer: /dej'Ɂæɕʲ::ɪ:r/
- Kasj: /kɑɕʲ:/
Snel kalle
Wie sneller of emosjoneerder 'ne sojaan kalt, wie meer klanke 'n "d" waere, wie minder de "r" e-owtgepraoke wurt en wie plosiever de denazale waerde:
- Zulle we gaon? /ɕʲədəbə'ɣɔ:n͋/ (sjudde-be-gaon?)
- Die boetelenjers, '-a die mótte allemaol 't landj oet! Nae, die boetelenjers die mótte w'r juusj haje.
- /di'bu:dəlæɟəɕʲ: ɁɁ̩ɑ di bɔdə 'Ɂɑdəbɔ:l ət 'lɑɟ: u:t | n͋ɪ:: | di 'bu:dəlæɟəɕʲ ti bɔdə be jyɕʲ 'ha::jɪ:/
- (die boedeledjesj '-a die bódde addebaol 't laddj oet! nae, die boedeledjesj tie bódde-be juusj hááájì..)
