From Partiapiratow

Revision as of 06:21, 4 January 2007

FAQ dotyczące technologii i terminologii, będą u wyjaśniane hasła użyte w innych dokumentach, jak wolne oprogramowanie, dozwolony użytek itp.

Technologie

Co to jest P2P?

P2P (od ang. peer-to-peer - równy z równym)- model komunikacji w sieci komputerowej, który gwarantuje obydwu stronom równorzędne prawa (w przeciwieństwie do modelu klient-serwer). W sieciach P2P, każdy komputer może jednocześnie pełnić zarówno funkcję klienta, jak i serwera. W najpopularniejszej implementacji modelu P2P, jaką są programy do wymiany plików w Internecie każdy węzeł sieci (czyli komputer użytkownika) odgrywa rolę serwera przyjmując połączenia od innych użytkowników danej sieci, jak i klienta, łącząc się i pobierając dane z innych maszyn działających w tej samej sieci. Wymiana danych jest zawsze prowadzona bez pośrednictwa centralnego serwera. Sieć P2P charakteryzuje się także płynną strukturą, która zmienia się w zależności od tego, jakie komputery są w niej aktualnie zalogowane.

Co to jest DRM?

Digital Rights Management, czyli Cyfrowe Zarządzanie Prawami, jest to system zabezpieczeń mający przeciwdziałać używaniu danych cyfrowych w sposób sprzeczny z wolą ich wydawcy. W założeniu mechanizm taki ma służyć ochronie praw autorskich twórców, ale może być też wykorzystany do ograniczenia praw użytkowników do legalnego korzystania z danych w systemach komputerowych, a także muzyki cyfrowej czy filmów.

Zintegrowane układy wspierające DRM oraz współpracujące z nim oprogramowanie są w ostatnich latach rutynowo instalowane w masowo produkowanych komputerach, co budzi wątpliwości dotyczące możliwości dokonywania swobodnego, świadomego wyboru przez potencjalnych nabywców. Klienci, którzy przekonani są, że nabywają pełnowartościową kopię utworu i będą mogli wykorzystać ją w pełnym zakresie dozwolonym przez prawo, czują się w związku z tym często wprowadzeni w błąd.

Z dziedziny muzyki i filmu

Co mam rozumieć pod pojęciem "dozwolony użytek"?

Dozwolony użytek (ang. Fair use) - w prawie własności intelektualnej -jest to ograniczenie monopolu właściela praw autorskich lub patentowych polegające na zezwoleniu na korzystanie bez konieczności uzyskiwania jego zgody już rozpowszechnionego utworu pod ściśle określonymi warunkami i w ściśle określonych sytuacjach. Patrz także Prawne FAQ pkt 1.1

Co to są opłaty kompensacyjne?

Opłata kompensacyjna (ang. Copyright Levies) jest to opłata wliczona w cenę sprzętu RTV i nośników danych tj: CD, DVD, Pen Drive, czy odtwarzacze mp3 itd. Celem tej opłaty jest zrekompensowanie potencjalnie zmniejszonych w przyszłości dochodów artystów za kopiowanie ich utworów. Obecnie trwa burzliwa debata nad tym, aby zastąpić Copyright Levies systemem DRM.

Co to jest ZAiKS?

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórców. Założona w 1918 r. pod nazwą Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych. Należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Zrzeszającego Autorów i Kompozytorów CISAC.

Co to jest ZPAV?

Związek Producentów Audio Video jest stowarzyszeniem producentów fonogramów i wideogramów. Posiada zezwolenie Ministra Kultury na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi w tym zakresie.

Co to są prawa autorskie?

Często w Polsce terminem tym określa się zarówno ogół praw przysługujących autorowi dzieła, jak i szczególną ich część - przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 z późn. zm.)

Co to jest "sampling"?

W muzyce - użycie fragmentu wcześniej dokonanego nagrania muzycznego (zwanego samplem jako elementu tworzonego utworu przy użyciu specjalnego instrumentu zwanego samplerem (lub komputera).

Otwartość

Co to jest Wolne Oprogramowanie?

Wolne Oprogramowanie (ang. Free Software). Pokrewne pojęcie Otwarte Oprogramowanie Open Source – dosłownie Otwarte Źródła - ruch programistów i użytkowników komputerów zaangażowanych w działania na rzecz swobodnego dostępu do oprogramowania przez ogół użytkowników. Określeniem open source nazywane powinno być jedynie oprogramowanie spełniające warunki zasad Open Source wyznaczonych przez Open Source Initiative (OSI).

Co to są otwarte standardy?

Otwarte standardy to zbiór zasad, które udostępniają przedmiot standaryzacji do dowolnego i nieograniczonego użytkowania. Przedmiotem standaryzacji mogą być wszelkie elementy życia codziennego, np. oprogramowanie, nośniki informacji, formaty plików, rodzaj benzyny, itd.

Otwarte standardy podnoszą efektywność konkurencji, gdyż podmioty wykorzystujące otwarte standardy nie mogą szantażować klientów coraz nowszymi wersjami oprogramowania, dostarczanego przez jednego producenta. Elementem konkurencji staje się wówczas sam produkt – aplikacja, spełniająca, bądź nie spełniająca oczekiwania nabywcy.

Aby tworzyć jednolite standardy powstają różne organizacje. Jedną z takich organizacji jest W3C(http://www.w3.org/), która odpowiada za tworzenie wspólnych standardów w dziedzinie HTML i spraw związanych z pisaniem WWW. Przed powstaniem W3C wersje HTML-a były rozwijane przez firmy produkujące przeglądarki stron WWW, bez wzajemnych konsultacji, co doprowadziło do częściowej niekompatybilności wersji HTML-a zaimplementowanych w przeglądarkach różnych producentów. Dzięki temu, każdy kto chce stworzyć stronę wystarczy, że nauczy się standardu (języka HTML) i bez żadnych opłat może ją umieścić w internecie. Poza tym otwarty standard daje tez możliwość każdemu stworzenia przeglądarki internetowej, która będzie go rozumiała, może być płatna lub darmowa - ale wybór pozostawia się użytkownikowi i to on wybiera czy chce płacić w zamian za jakieś profity (wsparcie techniczne) czy zadowoli się darmową wersją - przy czym jest pewien, że standard jest otwarty a wiec każda z przeglądarek spełni podstawowe zadanie (czytanie stron WWW).

Kolejnym dobrym przykładem jest format dokumentów DOC w porównaniu do otwartego formatu ODF: DOC to standard zamknięty firmy Microsoft (wiec tylko firma Microsoft wie jak go czytać i zapisywać). ODF to standard otwarty - na stronach fundacji OASIS (odpowiednika W3C dla WWW) jest dostępna specyfikacja i każdy programista może sprawdzić jak czytać i zapisywać do ODF (wiec jest wybór oprogramowania, które go używa: Abiword, KOffice, OpenOffice itd.) Ktoś może spytać: Ale skoro tylko Microsoft wie jak czytać i zapisywać format DOC to czemu OpenOffice też je potrafi otworzyć i zapisać? Wynika to z tego, że upór programistów OpenOffice był tak wielki, że metodami prób i błędów doszli jak zapisywać i czytać format DOC, zajęło im to bardzo dużo czasu (odkąd istnieje format DOC) a i tak nie działa to w 100% z uwagi na to, że wiedza jak zapisywać i odczytywać ten format zostaje w rękach firmy Microsoft.

Patenty

Co to jest "patent"?

Potocznie: dokument wydawany przez urzędy patentowe.
Właściwie: - prawo wyłączne do zarobkowego bądź zawodowego korzystania z danego wynalazku przez osoby fizyczne lub prawne składające wniosek o jego zastrzeżenie (tzw. zgłoszenie patentowe), udzielane przez urząd patentowy danego państwa i potwierdzane wydawanym dokumentem patentowym, zawierającym opis wynalazku, rysunki (jeżeli są konieczne) i zastrzeżenia patentowe.